Początki lat pięćdziesiątych XX wieku w działalności straży, to dalsze ograniczenie jej samorządności. Wprowadzenie ustawy z dnia 4 lutego 1950r. o ochronie przeciwpożarowej i jej organizacji, zlikwidowało ją ostatecznie. Dla celów ochrony przeciwpożarowej utworzono Komendę Główną Straży Pożarnych. Podlegały jej Komendy Wojewódzkie Straży Pożarnych przy prezydiach wojewódzkich rad narodowych, a im z kolei, podlegały powiatowe komendy przy prezydiach powiatowych rad narodowych. Art.2 ust.1 tej ustawy stanowił, że:

Do zakresu działania komend straży pożarnych należało kierowanie i nadzór nad całokształtem ochrony przeciwpożarowej, a w szczególności:

  • sprawy organizacji straży pożarnych oraz nadzoru nad ich ustrojem i działalnością;
  • sprawy organizacji zapobiegawczej akcji przeciwpożarowej i walki z pożarami;
  • sprawy szkolenia fachowego w zakresie akcji zapobiegawczej i walki z pożarami;
  • sprawy planowania potrzeb technicznych straży pożarnych, dotyczące sprzętu, ekwipunku, narzędzi i taboru;
  • sprawy popierania wynalazków i wytwórczości przeciwpożarowej, tudzież sprawy wniosków, dotyczących normalizacji w zakresie ochrony przeciwpożarowej;
  • współdziałanie z władzami państwowymi, związkami zawodowymi, organizacjami społecznymi w zakresie: obrony przeciwlotniczej, walki z powodzią i innymi klęskami, ratownictwa i pomocy sanitarnej, wychowania fizycznego, przysposobienia wojskowego i zawodowego oraz pracy kulturalno–oświatowej.

Do wypełniania zadań ochrony przeciwpożarowej i do akcji ratowniczych, również w przypadku innych klęsk żywiołowych oraz do udziału w terenowej obronie przeciwlotniczej powołano straże pożarne (art. 8 ust.1 ustawy).

W myśl tej ustawy, straże pożarne podlegały ogólnemu nadzorowi i kontroli właściwych rad narodowych. Pod względem fachowym, straże pożarne podlegały właściwym komendom straży pożarnych. Ze względu na obszar działania, straże pożarne dzieliły się na straże terenowe i zakładowe.

Ze względu na charakter pełnienia służby, podzielono je na:

  • zawodowe;
  • ochotnicze terenowe, utworzone jako stowarzyszenia ochotniczej straży pożarnej w trybie Rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1932r.–Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. R.P. Nr 94 poz. 808 z późń. zm.) oraz ochotnicze zakładowe;
  • obowiązkowe, powołane uchwałą miejskiej lub gminnej rady narodowej spośród mieszkańców albo kierownictwo zakładu pracy spośród pracowników, gdy nie można było utworzyć straży ochotniczej lub, gdy istniejąca straż nie zapewniała wystarczającego zabezpieczenia przeciwpożarowego.

Status OSP Świnice, w tym czasie, to ochotnicza straż terenowa, utworzona jako stowarzyszenie.

Ustawą z dnia 25 września 1954r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych (Dz. U. Nr 43 poz. 191 z późń. zm.), powołano Gromadzką Radę Narodową w Świnicach Warckich. Gromada ta weszła w skład powiatu tureckiego w województwie poznańskim. Straż pożarna podlegała wówczas pod Komendę Powiatową w Turku.

Do zadań gromady należało wówczas m.in. czuwanie nad przestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych przez mieszkańców, współdziałanie przy organizowaniu ochotniczych straży pożarnych oraz udzielanie im niezbędnej pomocy.

Na początku lat pięćdziesiątych w OSP Świnice Warckie przystąpiono energicznie do prac porządkowych na placu strażackim. W pracach tych wyróżnili się dh Mieczysław Baranowski, zastępcy komendanta Marian Olejniczak i Józef Gibaszek oraz druhowie Leon Lisiak, Józef Wieczorek, Ludwik Hync i Kazimierz Wiśniewski. W 1952r. strażacy ogrodzili plac i obsadzili jesionami, a pierwszą lipę posadzoną w rogu podarował naczelnik Baranowski.

Po jego rezygnacji z funkcji w 1953r., objął ją Zdzisław Siwiński. Na stanowisku v-ce naczelnika pozostał nadal Marian Olejniczak. Ci dwaj druhowie, podjęli wówczas intensywne prace związane z rozbudową remizy o salę widowiskową i zaplecze. Było to możliwe, gdyż w 1948r. pozyskano plac pod rozbudowę. Najpierw wykonano fundamenty, wykonawcą był Ignacy Mikołajczyk. Przystąpiono też do zbiórki pieniędzy. Społeczeństwo Świnic zawsze chętnie wspierało działania świnickiej straży, gdy widoczny był postęp w robotach. Także i wówczas hojnie wsparło tę inicjatywę. Lista ofiarodawców znajdująca się w zapisach kasowych jednostki pokazuje, jak duże było zainteresowanie, bo prawie każda rodzina ze Świnic i okolic ma swój udział w tej budowie. Inne działania podejmowane na rzecz pozyskania pieniędzy, to organizowanie dochodowych zabaw tanecznych, zbiórek ulicznych, loterii fantowych i występów teatralnych. W efekcie tych działań w latach 1956–1957 postawiono mury, głównym wykonawcą był murarz Maciejewski z Chorzepina. Jednak prace nad budową zostały wstrzymane, w związku ze zmianami w składzie osobowym zarządu OSP. Następcom zabrakło zapału do kontynuowania tej inwestycji.

OSP w tym czasie obejmowała swym zasięgiem 7 wsi, tj.: Świnice Warckie, Świnice Kolonia, Głogowiec, Wolę Świniecką, Stemplew, Kraski i Zbylczyce. W 1957r. powstała OSP Piaski, która przejęła część wsi z rejonu działania Świnic.

W listopadzie 1953r. jednostka wzięła udział w uroczystości powiatowej, otwarciu „Domu Strażaka” w Turku. A wiosną następnego roku zorganizowano pierwszą wycieczkę do odbudowywanej ze zniszczeń wojennych Warszawy. Większość uczestników tej wycieczki po raz pierwszy była wówczas w teatrze. Był to spektakl „Damy i Huzary” w teatrze Ateneum. Uczestnicy wycieczki podróż do stolicy odbyli ciężarowym wozem strażackim, krytym plandeką.

Z dniem 1 stycznia 1956r. gromady Świnice Warckie i Piaski zostały włączone do powiatu łęczyckiego w województwie łódzkim. W toku bieżącej pracy prowadzono ćwiczenia, zakupiono ręczną syrenę alarmową na samochód. O ile praca wewnętrzna jednostki dawała wymierne efekty, to współpraca z władzami powiatu w tym czasie nie układała się pomyślnie, bowiem kolejnymi rozkazami zmuszano jednostki OSP i orkiestry do bezwzględnego uczestnictwa w uroczystościach i świętach państwowych, zakazując udziału w uroczystościach religijnych. Zalecano też rozwijać i kontynuować szkolenia polityczne i zawodowe. Świnicka straż nie chciała poddać się tym rygorom, co było przedmiotem wielu uwag i napomnień ze strony Komendy Powiatowej i przyczyną rezygnacji naczelnika Zdzisława Siwińskiego z zajmowanej funkcji (grudzień 1957r.).

Warto też wspomnieć pewne wydarzenie, jakie miało miejsce po politycznej „odwilży” roku 1956. Otóż w Święta Wielkanocne 1957r. świnicka straż w galowych mundurach stawiła się do adoracji przy Grobie Pańskim. W niedzielę wielkanocną o świcie, podczas procesji rezurekcyjnej odbywającej się wokół kościoła, urządzono kanonadę, strzelając z tzw. „kanichlorku” na wiwat Chrystusa Zmartwychwstałego i ciesząc się z zapowiadanych zmian. Naoczni świadkowie wspominają, że było to niesamowite wrażenie, strzały, huk, jakby coś runęło z posad, a potem cisza i brzęk dzwonków kościelnych/1/.

Walne zebranie OSP odbyło się 8 grudnia 1957r. o godz. 13.00 w sali szkoły. Obecnych było 164 druhów czynnych i popierających. Na przewodniczącego zebrania powołano wówczas Kazimierza Jóźwiaka, na sekretarza Antoniego Leśniewskiego, natomiast na asesorów Adama Bielawskiego i Stanisława Orzechowskiego. Sprawozdanie z działalności komendy złożył v–ce naczelnik dh Marian Olejniczak, sprawozdanie kasowe dh Antoni Marciniak, odrębne sprawozdanie złożył gospodarz – Stanisław Roszak. Sprawozdanie z działalności komisji rewizyjnej złożył dh Bolesław Słowiński, który stwierdził, że miał duże trudności ze zwołaniem posiedzenia komisji. Na zebraniu tym wybrano nowy zarząd jednostki oraz komisję rewizyjną – składy personalne przedstawiono w wykazie na końcu niniejszego rozdziału. Walne zebranie ustaliło wówczas wysokość rocznej składki członkowskiej: dla członków czynnych 10,00zł, dla popierających 20,00zł i dla osób prawnych również 20,00zł. W protokole zebrania znajdujemy zapis dotyczący zasad uczestnictwa sztandaru i jednostki w uroczystościach pogrzebowych członków OSP. Ustalono, że w przypadku śmierci członka czynnego w uroczystości takiej uczestniczyć będzie poczet sztandarowy oraz drużyna w pełnym umundurowaniu. Natomiast, gdy dotyczyć to będzie członka popierającego, udział weźmie tylko poczet sztandarowy/2/.

Na swym pierwszym posiedzeniu w grudniu, nowy zarząd omówił sprawy organizacyjne i gospodarcze. Zwrócono szczególną uwagę na nieodpowiednie zachowanie się strażaków czynnych w czasie organizowanych zabaw. Postanowiono udzielić napomnień niektórym druhom. Omówiono też sprawy wyszkolenia bojowego oraz stanu sprzętu i jego sprawności. Mimo, że jednostka zatrudnia szofera, to stan techniczny samochodu jest ciągle zły. Z uwagi na nie wywiązywanie się z nałożonych obowiązków, postanowiono zwolnić etatowego kierowcę.

Rok 1958 zarząd OSP rozpoczął od podsumowania poprzedniego roku i przygotowań do walnego zebrania. Odbyło się ono 23 lutego 1958r. Na zebraniu tym omówiono nowy regulamin OSP. Dh Stefan Piaseczny przedstawił sprawozdanie z działalności OSP, omówił pożary oraz straty materialne z tego tytułu. Na tym zebraniu postanowiono dokonać spisu członków OSP. Postanowiono „werbować jak najwięcej członków popierających oraz stworzyć dobrą, zwartą grupę strażaków czynnych”. Ustalono plan ćwiczeń członków czynnych, które zimą miały odbywać się w soboty po południu, a latem w niedzielę rano – 1 raz w tygodniu.

W 1958r. zarząd OSP odbył 5 posiedzeń/3/. Omawiano na nich m.in. sprawy związane z dalszą budową remizy OSP, zabezpieczeniem przeciwpożarowym wsi i sytuację na tym odcinku w rejonie działania. Stwierdzono, że przyczyną pożarów są głównie dzieci i osoby starsze, które nieostrożnie obchodzą się z ogniem. Ubolewano nad brakiem dyscypliny wśród członków czynnych, którzy nie przychodzą na zbiórki i tym samym nie przygotują się do planowanych zawodów.

Podjęto też działania związane z renowacją przedwojennego sztandaru jednostki i dostosowaniem znajdującego się tam napisu do aktualnie obowiązującej statutowo nazwy jednostki. Prace te zlecono siostrom zakonnym w Uniejowie. Koszt renowacji w wysokości 1.400,00zł, zamierzono pokryć z datków ludności. Uroczystość poświęcenia sztandaru zaplanowano na dzień 4 maja. Niestety nie zachowały się żadne wzmianki pisane z przebiegu tej uroczystości.

Ważnym wydarzeniem w życiu wsi było przystąpienie do elektryfikacji (1958r.). Zadanie to było realizowane przy udziale finansowym ludności. Udział przypisany OSP wyniósł 3.600,00zł.

Kolejne walne zebranie w omawianym dziesięcioleciu, podsumowujące działalność zarządu za ubiegły rok odbyło się 15 marca 1959r. Zebranie zagaił prezes OSP dh Bolesław Słowiński. Na przewodniczącego został wybrany dh Cezary Rekus, na sekretarza Eugeniusz Cieślak. W zebraniu udział wzięło 37 członków OSP, a także przedstawiciele władz powiatowych i lokalnych: przedstawiciel Komendy Powiatowej dh Henryk Radecki, instruktor powiatowy PZPR tow. Jan Walczak, przewodniczący Prezydium GRN Kazimierz Lewandowski. Sprawozdanie z działalności złożył naczelnik OSP dh Stefan Piaseczny, który zaznaczył, „iż praca nie układała się zbyt pozytywnie ze względu na sprawy gospodarcze, a zwłaszcza budowę remizy, gdzie mimo wielkich usiłowań nie postąpiliśmy wiele z budową.”

Jednostka nie wzięła też udziału w zawodach powiatowych, z uwagi na niesprawny samochód i słabe przygotowanie strażaków czynnych, którzy nie uczestniczyli w ćwiczeniach. Sprawozdanie finansowe złożył skarbnik dh Antoni Marciniak. Komisja rewizyjna z uwagi na to, że nie przeprowadziła żadnej kontroli finansowej, nie złożyła sprawozdania. W protokole czytamy, że komisja nigdy nie mogła zebrać się w pełnym składzie, co oświadczył członek komisji Jan Kacprzak .

W dyskusji rozważano sprawy będące przedmiotem największej troski świnickich druhów, dotyczyły one:

  • dalszej budowy sali – za najpilniejsze uznano położenie dachu;
  • braku zainteresowania strażą ze strony społeczeństwa Świnic;
  • remontu samochodu, jego zbycia i zakupu nowego;
  • remontu instrumentów i pracy orkiestry dętej.

Na tym zebraniu, ze swych funkcji statutowych złożyli rezygnacje: z funkcji skarbnika dh Antoni Marciniak, z funkcji gospodarza dh Stanisław Roszak; rezygnacje zostały przyjęte przez zebranych.

Ważnym punktem obrad walnego zebrania było też uhonorowanie zasłużonych druhów. Druhom, Stanisławowi Górniakowi–założycielowi jednostki w 1917r. i wieloletniemu członkowi i gospodarzowi OSP Ludwikowi Hyncowi, nadano tytuły „dożywotnich druhów honorowych”. Propozycje odznaczenia tych druhów Złotym Medalem „Za Zasługi dla Pożarnictwa”, przyjęto jednogłośnie. Srebrnym Medalem „Za Zasługi dla Pożarnictwa” postanowiono uhonorować druhów: Adama Wardzińskiego, Józefa Gibaszka, Józefa Włodarczyka, Feliksa Świderskiego, Władysława Odrowskiego, Romana Janczarka, Cezarego Rekusa i Józefa Kubiaka.

Na kolejnych posiedzeniach zarządu straży omawiano organizację loterii i zabaw tanecznych, przygotowanie drewna na pokrycie dachowe, przeprowadzenie remontu samochodu i zatrudnienie kierowcy/4/. Jako kierowcy w OSP Świnice byli zatrudnieni Antoni Tomaszewicz, a później Jan Pietrzak.

W maju 1959r. zmarł były wiceprezes zarządu z lat powojennych dh Michał Bechciński. Orkiestra, sztandar i drużyna oddali ostatnią posługę koledze–druhowi, uczestnicząc w uroczystości pogrzebowej.

Doroczne walne zebranie członków OSP w roku następnym odbyło się 27 lutego 1960r. Z kurendy powiadamiającej o zebraniu i załączonych list dowiadujemy się, ze świnicka jednostka liczyła wówczas ogółem 102 członków w tym 23 czynnych. Przewodniczenie zebraniu powierzono dh. Leonowi Lisiakowi, protokołem zajął się dh Eugeniusz Cieślak, na asesorów wybrano dh Ludwika Hynca i Józefa Gibaszka. Sprawozdanie z działalności jednostki złożył naczelnik dh Stefan Piaseczny. W protokole odnotowano, że zwrócił uwagę na dość wysoki koszt remontu samochodu-16.000,00złi koszt remontu sikawki 3.500,00zł.

W pracach kulturalno–oświatowych ograniczono się do organizowania zabaw tanecznych oraz udziału w uroczystościach państwowych. Skarbnik jednostki dh Józef Słowiński złożył sprawozdanie finansowe i powiedział, że druhowie czynni nie zebrali składek od członków popierających. Sprawozdanie komisji rewizyjnej złożył dh Zdzisław Siwiński. W sprawozdaniu tym czytamy, że komisja rewizyjna zwróciła uwagę na dokładne dokumentowanie pozycji przychodów i rozchodów. Zalecono zarządowi, aby nie wypłacać żadnych zaliczek na poczet jeszcze nie zaczętych robót. Zebranie udzieliło absolutorium zarządowi OSP za 1959r. i zatwierdziło plan działalności na rok 1960. Dokonano wtedy zmian w składzie zarządu. Rezygnację z funkcji prezesa zarządu złożył dh Bolesław Słowiński. Na jego miejsce jednogłośnie wybrano dh Kazimierza Jóźwiaka. Do komisji rewizyjnej dokooptowano nowego członka dh Cezarego Rekusa.

Dyskutanci poruszyli szereg spraw m.in.: zwolnienie straży z podatku od zabaw i innych dochodów, nieskuteczność remontu samochodu, którym i tak nie można wyjechać do pożaru, brak skutecznych działań na budowie remizy. Przedstawiciel komendy powiatowej polecił, aby wykonawców wyłaniać przez oferty, a komisja rewizyjna winna zdawać sprawozdanie z całokształtu gospodarki OSP, sprzętu itp. Walne zebranie, mając na uwadze przeciągającą się budowę, postanowiło wybrać komitet budowy, który wspomagałby zarząd. Byli to druhowie: Zdzisław Siwiński, Roman Stasiak, Marian Śliwiński. Członkowie komitetu wnioskowali, aby podlegali wyłącznie prezesowi.

Z bieżącej działalności wynika, że zarząd odbył 5 posiedzeń, w tym 1 walne zebranie, a ich przedmiotem były sprawy/5/:

  • przygotowania do walnego zebrania;
  • zakup materiałów i przetarcie 20m³ desek na zadaszenie budynku sali, jak również zaprowadzenie książki budowy;
  • zorganizowanie pogotowia strażackiego z druhów najbliżej mieszkających, aby w miarę szybko można było zorganizować wyjazd do pożaru;
  • powierzenie za odpłatnością konserwacji sprzętu i odmalowanie samochodu;
  • rozliczenie wykonawcy robót ciesielskich i innych;
  • rozliczenie zabaw.

Lata pięćdziesiąte działalności OSP Świnice Warckie opisano na podstawie protokołów z walnych zebrań oraz części protokołów z posiedzeń zarządu, które zachowały się w aktach jednostki. Z tego okresu brak jest kompleksowej dokumentacji.

 Źródło: Magdalena Ożadowicz “Historia Ochotniczej Straży Pożarnej w Świnicach Warckich”

 

 Przypisy:

/1/. Ze wspomnień dh. Mariana Olejniczaka z Woli Świnieckiej.

/2/. Akta OSP /1957/.

/3/. Książka protokołów posiedzeń Zarządu OSP Świnice 1958r.

/4/. Protokoły z posiedzeń Zarządu OSP Świnice 1959r.

/5/. Protokoły z posiedzeń Zarządu OSP Świnice 1960r.

 

Skład osobowy Zarządu OSP i Komisji Rewizyjnej w latach 1951 – 1960.

Rok 1951

Zarząd:

  1. Lisiak Leon – prezes
  2. Garkowski Edward – v-ce prezes
  3. Wroniecki Tadeusz – naczelnik
  4. Wieczorek Józef – v-ce naczelnik
  5. Kowalczyk Stanisław – skarbnik
  6. Walerczak Jan – sekretarz
  7. Słowiński Bolesław – gospodarz
  8. Walczak Władysław – czł. zarządu
  9. Małecki Franciszek – czł. Zarządu

Komisja rewizyjna:

Brak danych.

Źródło informacji: Ewidencja zarządu i członków OSP z 1951r.

 Rok 1952

Zarząd:

  1. Baranowski Mieczysław – naczelnik
  2. Olejniczak Marian – v-ce naczelnik
  3. Gibaszek Józef   – v-ce naczelnik

Komisja rewizyjna:

Brak danych.

Źródło informacji: Protokół nr 2/66 z posiedzenia zarządu i aktywu OSP z dnia 29 stycznia 1966r.

 Lata 1953 – 1957

Zarząd:

  1. Baranowski Mieczysław (do sierpnia 1953r.) – naczelnik
  2. Siwiński Zdzisław (od września 1953r.)  – naczelnik
  3. Olejniczak Marian   – z-ca naczelnika
  4. Marciniak Antoni – skarbnik
  5. Roszak Stanisław – gospodarz
  6. Sekretarz    – brak danych

Komisja rewizyjna:

  1. Słowiński Bolesław – przewodniczący

Źródło informacji: Pismo PKSP w Turku Nr Pż I-7/28/53 z 17.08.1953; Protokół z Walnego Zebrania OSP z 8 grudnia 1957r.

 Rok 1958

Zarząd:

  1. Słowiński Bolesław – prezes
  2. Piaseczny Stefan – naczelnik
  3. Olejniczak Marian – v-ce prezes
  4. Marciniak Antoni – skarbnik
  5. Cieślak Eugeniusz – sekretarz
  6. Roszak Stanisław  – gospodarz

Komisja rewizyjna:

  1. Kacprzak Jan  – przewodniczący
  2. Haus Jan – członek
  3. Walczak Władysław – członek

Źródło informacji: Protokół z Walnego Zebrania OSP z 8 grudnia 1957r.

 Rok 1959

Zarząd:

  1. Słowiński Bolesław – prezes
  2. Piaseczny Stefan  – naczelnik
  3. Olejniczak Marian – v-ce prezes
  4. Słowiński Józef      –  skarbnik
  5. Cieślak Eugeniusz    – sekretarz
  6. Cieślak Stefan    – gospodarz

Komisja rewizyjna:

  1. Siwiński Zdzisław  – przewodniczący
  2. Walczak Jan – członek
  3. Lewandowski Kazimierz – członek

Źródło informacji: Protokół z Walnego Zebrania OSP z 15 marca 1959r. – zrezygnowali z funkcji: Marciniak Antoni – skarbnik i Roszak Stanisław – gospodarz.

 Rok 1960

Zarząd:

  1. Jóźwiak Kazimierz – prezes
  2. Piaseczny Stefan – naczelnik
  3. Olejniczak Marian – v-ce prezes
  4. Słowiński Józef – skarbnik
  5. Cieślak Eugeniusz – sekretarz
  6. Cieślak Stefan – gospodarz

Komisja rewizyjna:

  1. Siwiński Zdzisław – przewodniczący
  2. Walczak Jan – członek
  3. Lewandowski Kazimierz – członek
  4. Rekus Cezary – członek

Źródło informacji: Protokół z Walnego Zebrania OSP z 27 lutego 1960r. Z funkcji prezesa zrezygnował Słowiński Bolesław; dokooptowano do Komisji Rewizyjnej Cezarego Rekusa

 

Mieczysław Baranowski – naczelnik OSP 1952 – 1953.

Zdzisław Siwiński – v-ce naczelnik 1946, naczelnik OSP  1947 – 1949, 1953 – 1957, przewodniczący Komisji Rewizyjnej 1959 – 1967.

Marian Olejniczak – v-ce prezes OSP 1953 – 1975, prezes OSP 1976 – 1978.

Józef Słowiński – skarbnik OSP 1959 – 1989.

Dh Wiesław Olejniczak z Woli Świnieckiej. Aktywny członek od 1950r. Wielokrotnie wyróżniany za udział w akcjach pożarniczych.

Komitet budowy  strażnicy na placu strażackim,  w tle remiza w budowie. Rok 1958.

Wstecz